Kultura Turcji

Turcy to wyjątkowo gościnny i towarzyski naród. Zaproszenie na obiad czy poczęstowanie herbatą, nie powinno nikogo dziwić – mieszkańcy mają pozytywny stosunek do obcokrajowców i bardzo chętnie rozpoczynają rozmowę. Ich kultura kształtowała się przez długie lata i jest wyjątkowo bogata. Czas poznać zwyczaje Turków i prześledzić ich historyczny kontekst.

Historia kultury tureckiej

Współcześni Turcy wywodzą się z koczowniczych plemion tureckich z centralnej Azji. Języki tureckie są do dziś rozpowszechnione po Uzbekistan i Kazachstan. Choć od XI w. Turcy są muzułmanami, charakterystyczny język i kultura oddzielały ich od świata arabskiego. Kultura Turcji formowała się pomiędzy nim a chrześcijańską Europą. Jeszcze do zakończenia I wojny światowej, w dzisiejszych granicach kraju mieszkało sporo chrześcijańskich Greków i Ormian. Obecnie pozostały po nich jedynie ruiny kościołów, które możemy niejednokrotnie zobaczyć, będąc na wakacjach w Turcji. Wpływ na charakter dzisiejszej Turcji maja tez imigranci z Bałkanów oraz liczna mniejszość kurdyjska, zamieszkująca południowo-wschodnią część kraju. Słynne jest powiedzenie Atatürka: Ne mutlu Türküm diyene - "Jakże szczęśliwy jest ten, kto może powiedzieć, ze jest Turkiem". Z jednej strony oznacza dumę ze swej ojczyzny i jej przeszłości. Z drugiej strony europeizujące reformy Atatürka nakazały odcięcie się od tej przeszłości, która była osmańska i islamska.

Islam w Turcji

W Turcji aż 98% mieszkańców to wyznawcy islamu. Choć w wielu miejscach widać europejskie wpływy, szczególnie na zachodzie i w większych miastach, na wschodzie i na wsiach przywiązanie do islamu jest silniejsze. W turystycznych kurortach panują jednak zasady zbliżone do europejskich, zatem bez obaw można opalać się w stroju kąpielowym, a wieczorem bawić się w popularnych dyskotekach. 

W przypadku wycieczek z dala od kurortów, warto zadbać o odpowiedni, skromny strój. Należy też pamiętać o odpowiednim zachowaniu w przypadku zwiedzania meczetów. Przyzwoity strój i zdejmowanie butów to podstawowe zasady odwiedzania takich miejsc. Podobnie sprawa ma się w kwestii zachowania – głośny krzyk, czy brak szacunku do innych osób nie zostanie tu dobrze odebrane. Islam w teorii zakazuje m.in. picia alkoholu, choć wielu Turków ma do tego liberalne podejście. Nie należy jednak pić alkoholu na ulicy, szczególnie w miejscach mniej turystycznych. Choć wiele miast w Turcji przesiąkniętych jest kulturą zachodu, należy pamiętać, że wciąż znajdują się tam regiony bardziej konserwatywne, gdzie łamanie lokalnych zasad nie będzie mile widziane.

Kultura w Turcji - muzyka i tańce

Turecka muzyka jest bardzo charakterystyczna i szybko wpada w ucho. Za zachętą sułtanów, będących miłośnikami kultury i tradycji ludowej, rozwinęły się różne formy ludowej zabawy i rozrywki. W muzyce ludowej rozróżnia się rozmaite trendy. Muzyka wojskowa wywodzi się z Azji Środkowej i wciąż grana jest przez wojskowe orkiestry. Z kolei Muzyka mistyczno - religijna wykonywana jest na fletach i fletniach przez tańczących derwiszów w Konya. Wciąż popularne są też ludowe pieśni, przypominające ballady trubadurów, które śpiewane są na targach i wsiach przez wędrownych grajków.

Każdy region w Turcji ma swoje własne tradycyjne tańce. Jednym z nich jest taniec łyżek (kasik oyunu), wykonywany przy dźwiękach uderzeń drewnianych łyżek. Można go podziwiać w regionie położonym pomiędzy miejscowościami Konya i Silifke. Innym wspaniałym tańcem jest taniec tarcz i mieczy (kilic kalkan), który symbolizuje podbój Bursy przez Otomanów.

Niepowtarzalny turecki hammam

Jedna z tradycyjnych rozrywek tureckich jest wizyta w hamam – łaźni tureckiej. Tradycja ta sięga dalekiej historii, kiedy to przyjaciele spotykali się w hammamach na pogawędki i mogli oddać się różnym zabiegom. Wizyta w tym miejscu gwarantuje relaks i odprężenie. Możliwość korzystania z sauny, a także zabiegi upiększające i masażu sprawiają, że ciężko przejść wobec niego obojętnie.

Główne pomieszczenie w łaźni, czyli tytułowy hammam wyłożone jest marmurem i rozgrzane do 40-50 stopni. To właśnie tutaj można poddać smasażom i peelingomię .  Oczywiście plan poszczególnej wizyty może być zróżnicowany w zależności od miejsca, do którego się udasz, dlatego warto wcześniej sprawdzić dostępną ofertę. Obowiązuje tu absolutne odizolowanie mężczyzn i kobiet, dla których są osobne wejścia i pomieszczenia lub wyznaczone inne dni korzystania z łaźni.

Święta w Turcji

W Turcji wyróżniane są święta religijne i państwowe. Jednymi z najważniejszych świąt są: Ramazan, Seyker Bayrami i Kurban Bayrami. Obchodzone są według muzułmańskiego kalendarza księżycowego Hijri. Z okazji Ramazanu muzułmanie obchodzą 30 dniowy post, w trakcie którego w ciągu dnia należy wstrzymywać się od jedzenia i picia. Seyker Bayrami trwa 4 dni i następuje po Ramadanie. Ważne jest wówczas “przepraszanie", czyli wybaczanie win i godzenie wszystkich pokłóconych, a także wspólne spotkania z rodziną. Święto Kurban Bayrami (Swieto Barana) to jedno z najważniejszych  świąt w kalendarzu muzułmańskim - upamiętnia ono ofiarę Abrahama. Każda rodzina, jeśli tylko ja na to stać, kupuje owcę lub kozę. Zwierzę zabija ten, kto nie ma długów. Następnie trzecią część mięsa zostawia sobie, a dwie trzecie oddaje biednym, aby każdy miał tego dnia co jeść. Będąc w tym czasie na wycieczce w Turcji, warto pamiętać, że część atrakcji turystycznych może być wówczas zamknięta.

Do popularnych świąt zalicza się również dość hucznie obchodzony Nowy Rok, a także Święto Niepodległości oraz Dzień Dziecka wypadające 23 kwietnia.