Historia Turcji

Takiego bogactwa kultury i licznych wpływów innych cywilizacji, jak w dzisiejszej Turcji, nie napotkamy chyba nigdzie indziej na świecie. Wakacje w Turcji to świetna okazja, by poznać ten ciekawy kraj, także od strony historycznej.

Kiedy powstała Turcja?

Azja Mniejsza była zamieszkana od zarania dziejów ludzkości. Najstarsze ślady stałego osadnictwa pochodzą z okresu neolitu, z okolic Konyi. W XVI w p.n.e. w Kapadocji powstało państwo założone przez Hetytów, ze stolica w Hattusas. Wkrótce wchłonęła je Asyria. Wybrzeża Morza Egejskiego znajdowały się natomiast pod wpływem ludów greckich. Od XI w. p.n.e. Grecy skolonizowali cale wybrzeże. Ich miasta jak Smyrna, Efez, Milet i Halikarnas oddziaływały na cywilizacje całej Anatolii Centralnej. Następujące po sobie kultury: mykeńska, dorycka i jońska, odznaczały się dużymi osiągnięciami w literaturze, filozofii, ceramice, rzeźbie i architekturze.

Burzliwe lata w dziejach Turcji

W VI w. p.n.e. obszar dzisiejszej Turcji został podbity przez Persów. Panowaniu perskiemu w Azji Mniejszej położyła kres wyprawa Aleksandra Wielkiego (334-333 p.n.e.) dając zarazem początek okresowi hellenistycznemu.

W II i II w. p.n.e. większa część obszaru Turcji znalazła się pod rządami syryjskich Seleucydów. Ich z kolei na przełomie naszej ery zastąpili Rzymianie. Cesarz Imperium Rzymskiego - Konstantyn Wielki przeniósł stolice nad Bosfor do Bizancjum. Od tego czasu rozpowszechniło się chrześcijaństwo, stając się od IV w. oficjalna religia cesarstwa. Bizancjum, nazwane z czasem Konstantynopolem stało się natomiast centrum chrześcijaństwa wschodniego. Od VII do XI w. Cesarstwo Bizantyjskie musiało się zmagać z inwazja Arabów. To oni pierwsi wprowadzili do Azji Mniejszej islam. Jednak silniejszym przeciwnikiem okazały się wkrótce nadciągające od wschodu plemiona tureckie. W X w. na południu, w Konyi, osiedla się turecka dynastia muzułmańska Seldzuków. Już pod koniec XI w. opanowała ona prawie cala Azje Mniejsza tworząc z niej tzw. sultanat konijski. Z początkiem XIV w. władzę objęła dynastia osmańska. W 1326 r. Osmanie zdobyli Burse, wkrótce zaczeli podbijac Pólwysep Balkanski i zagrazac klejnym panstwom Europy. Zdobycie Konstantynopola w 1453 r. polozylo ostateczny kres istnieniu Cesarstwa Bizantyjskiego. Miasto zostalo stolica Imperium Osmanskiego, a wspaniala Hagia Sophia, glówna swiatynia prawoslawia, zostala zamieniona na meczet.

Okres najwiekszego rozkwitu imperium przypada na XVI w. za panowania Sulejmana Wspanialego. Obejmowalo wówczas znaczna czesc Europy, Bliskiego Wschodu i pólnocnej Afryki. Jednak z koncem XVII w. imperium zaczelo stopniowo upadac. Poczatek upadku znaczyla kleska wojsk tureckich pod Wiedniem w 1683 r., pokonanych skuteczna odsiecza wojsk polskich pod wodza króla Jana III Sobieskiego. Kolejne przegrane wojny z Austria, Rosja oraz walki wyzwolencze podbitych narodów w XIX wieku spowodowaly znaczne straty terytorialne na Balkanach.

Historia współczesna Turcji

W XIX w. wladcy tureccy podjeli reformy majace na celu zahamowanie upadku kraju. Rozwinal sie ruch zwolenników ustroju konstytucyjnego - mlodoturków - czego rezultatem byla rewolucja burzuazyjna w 1908 r.

Opowiedzenie sie po stronie Niemiec i przegrana w I wojnie swiatowej doprowadzilo panstwo osmanskie do ostatecznego upadku. Jego pozostalosci mialy byc podzielone pomiedzy okoliczne panstwa chrzescijanskie. Turcje ocalilo ogólnonarodowe powstanie w 1919 r. pod wodza Mustafy Kemala Paszy. Przywódca przyjął tytuł Atatürka, czyli Ojca Turków. Stolice nowej Republiki Tureckiej ustanowi w 1920 r. w Ankarze. Nakazał odcięcie się od osmańskiej przeszłości i zainicjował daleko idące reformy, mające na celu europeizacje kraju.

W okresie powojennym nastąpiła względna liberalizacja życia politycznego, choc zazwyczaj armia miała największy wpływ na rząd. Turcja stałą się ważnym w tej części świata sojusznikiem Stanów Zjednoczonych Ameryki, uzyskując członkostwo w NATO. Obecnie, pod autorytarnymi rządami Erdogana, lawirując miedzy wschodem, zachodem i światem arabskim, Turcja dąży do zajęcia pozycji lokalnego mocarstwa, niezależnego od Europy i będącego najważniejszą siłą w regionie.

Zobacz też: Najciekawsze atrakcje w Turcji