Historia Cypru

Cypr był zamieszkały już 8000 tys. lat temu. Czynne do dzisiaj kopalnie cypryjskie pochodzą z III tysiąclecia p.n.e. Ze względu na położenie wyspy na bardzo ważnych szlakach handlowych pomiędzy Europą, Azją i Afryką, zawsze było to atrakcyjne miejsce dla kupców jak i zdobywców. Tym można tłumaczyć, dlaczego wyspa tak często przechodziła z rąk do rąk, a jej status polityczny nie jest unormowany do dziś. W latach 2500 - 1050 p.n.e. wyspą rządzili Egipcjanie, nadając jej nazwę Alasia. Około 1400 roku p.n.e. opanowali ją Mykeńczycy. Powstało wtedy wiele miast - państw, do których należały m.in. Pafos, Salamis, Kition oraz Kourion. Później wyspa dostała się kolejno w ręce Fenicjan, Asyryjczyków, Persów, Rzymian i Bizantyjczyków. Chrześcijaństwo dotarło tutaj wraz z apostołami, świętymi Pawłem i Barnabą. Wyświęcili oni tu pierwszego biskupa Heraklidosa z Tamassos. W V wieku odkryto tu relikwie św. Barnaby, co przyczyniło się do ponownego wzrostu znaczenia wyspy i otrzymania obywatelskiej i wyznaniowej autonomii w obrębie Cesarstwa Bizantyjskiego.

W VII wieku Cyprem wstrząsnęły najazdy Arabów. Od roku 963 wyspa ponownie należała do Bizancjum, ale nie na długo. Podczas krucjat pojawił się tu król Anglii - Ryszard Lwie Serce i w roku 1191 zajął wyspę. Następnie przekazał ją Templariuszom, a ci z kolei sprzedali ją Guyowi de Lusingnan.

Francuska dynastia władała Królestwem Cypryjskim do 1489 wieku, kiedy to wyspa została podbita przez Wenecjan. Cypr został najbardziej na wschód wysuniętym bastionem skierowanym przeciw wojskom osmańskim. Wenecjanie udoskonalili wiele fortec, np. w Kyrenii, Nikozji i Famaguście.

Mimo tak dobrego uzbrojenia, w latach 1570 -73 armia osmańska zdołała opanować wyspę. Wraz z nimi na wyspę przybyli tureccy osadnicy, zamieszkujący Cypr do dziś. Kościół prawosławny został zmuszony przez Turków do płacenia wysokich podatków. Nienajlepsza sytuacja na wyspie zmusiła wielu mieszkańców do emigracji do Anatolii i na Bałkany.

Dość często wybuchały powstania przeciw władzy, pierwsze już w 1680 roku. Po 1810 roku rozpoczęła działalność konspiracyjna organizacja Filiki Eteria. W odpowiedzi władze przeprowadzały wiele egzekucji, zwłaszcza na duchowieństwie. W 1821 roku stracono m.in. popularnego arcybiskupa Kyprianosa. Do następnego powstania doszło jednak już w 1833 roku.

W XIX wieku Wielka Brytania zaczęła prowadzić konsekwentną politykę ekspansji na Bliskim Wschodzie. Na mocy umowy angielsko - tureckiej z 1878 roku, Cypr wszedł w posiadanie Brytyjczyków.

Początkowo była to jedynie ich baza wojskowa. Kiedy jednak zawładnęli pobliskim Egiptem, na wyspę zaczęło przybywać coraz więcej obywateli cywilnych. W 1925 roku Cypr został ogłoszony kolonią brytyjską.

Ciągle jednak rozwijał się ruch, dążący do połączenia wyspy z Grecją. W latach 50. XX wieku przeobraził się on w terrorystyczną organizację EOKA (Ethniki Organosis Kypriakou Agonos), czyli Narodową Organizację Cypryjczyków Walczących. Ostatecznie w 1960 r. wyspa uzyskała niezależność w obrębie Wspólnoty Narodów. Niepodległość sprawiła, że odżył na wyspie zadawniony konflikt między ludnością grecką i turecką. Od 1963 roku wyspą kilkakrotnie targnęły krwawe wojny domowe.

W 1974 na pogłoski o projektach przyłączenia republiki do Grecji, Turcja dokonała inwazji na wyspę i zajęła jej północną część. W 1983 Turcy Cypryjscy ogłosili powstanie Republiki Tureckiej Cypru Północnego. Kraj ten nie jest uznawany przez żadne państwo, prócz Turcji. Cypr pozostaje więc podzielony i nic nie wskazuje na uregulowanie jego kwestii w najbliższym czasie.