Historia Gambii

Historia Gambii sięga IX-X wieku naszej ery, skąd pochodzą pierwsze wzmianki o tym obszarze. Odkryli go arabscy handlarze, którzy przewozili wzdłuż rzeki Gambii niewolników, złoto i kość słoniową. Kraj ten stanowił część historycznego królestwa Ghany i Songhaj.

W XV wieku na obszarze tym pojawili się Portugalczycy, rozwijając handel i morskie szklaki handlowe. Gambia należała wówczas do państwa Mali. Chciano ją skolonizować, o co walczyli Portugalczycy, Holendrzy, Hiszpanie, Anglicy i Francuzi. W latach 1651-1661 tereny te były kolonią Księstwa Kurlandii. Co ciekawe, Księstwo Kurlandii było w XVII wieku lennem I Rzeczypospolitej.

Książę kurlandzki Jakub Kettler kupił ziemie ciągnące się wzdłuż ujścia rzeki Gambii, w tym Wyspę James i Św. Marii. Ważnym punktem w historii tego kraju było przejęcie jego terenów przez Anglię. W traktacie z 1783 roku Francja i Wielka Brytania zawarły porozumienie, na mocy którego Anglicy otrzymali pełną kontrolę nad rzeką Gambią, a Francuzi tylko enklawę Albreda, którą również przekazali Brytyjczykom w 1857 roku.

Niechlubnie Gambia zapisała się na kartach światowej historii jako wielki ośrodek handlu niewolnikami. Szacuje się, że nawet 3 mln osób wywieziono z tego terenu do czasu, kiedy w 1807 roku Imperium Brytyjskie wydało surowy zakaz praktykowania niewolnictwa. Na początku XIX wieku Gambią zarządzał gubernator generalny Sierra Leone. W 1888 roku kraj ten otrzymał status odrębnej kolonii brytyjskiej. Po II wojnie światowej w Gambii następowały dynamiczne przemiany polityczne, prowadzące do zyskania przez nią niepodległości - 18 lutego 1965 roku. Początkowo kraj przyjął ustrój monarchii konstytucyjnej, w ramach Wspólnoty Narodów, zaś 24 kwietnia 1970 roku proklamowano powstanie republiki, a władzę jako prezydent dzierżył aż do zamachu stanu Dawda Kairaba Jawara. W 1981 roku przeprowadzono pierwszą, nieudaną próbę przewrotu, a prezydent podpisał traktat o konfederacji, powołując Senagambię. Konfederacja miała powołać wspólne siły zbrojne i zjednoczyć się pod względem gospodarczym. Jednak już w 1989 roku Gambia wycofała się z niej.

W lipcu 1994 roku władzę w kraju obalono. Gambia dostała się pod panowanie Tymczasowej Rady Rządzącej Sił Zbrojnych, a głową państwa został porucznik Yahva Jammeh, sekretarz Rady. W 1996 roku powołano Tymczasową Niezależną Komisję Wyborczą. Rok 2002 był tym momentem, w którym zakończono pełne cykl wyborów – samorządowych, parlamentarnych i prezydenckich.