Panteon - monumentalna świątynia rzymskich bogów
Panteon to niezwykła antyczna świątynia, która zalicza się do najlepiej zachowanych starożytnych artefaktów w całej Europie. Jest to jedno z najchętniej odwiedzanych miejsc w Rzymie, rocznie przybywa tutaj około 8 miliona turystów.
Nazwa tego niesamowitego zabytku w Rzymie pochodzi od greckiego słowa “pan”, który oznacza wszystko, oraz “theoi”, czyli bogowie. Świątynia ta zresztą powstała właśnie w tym celu, by uczcić wszystkich rzymskich bogów.
Jaką rolę pełnił Panteon w antycznym Rzymie
Panteon ma niezwykle długą i ciekawą historię. Pierwszy budynek powstał w latach 27-25 p.n.e. Jego budowę zlecił Marek Agrypa. Panteon miał upamiętnić zwycięstwo pod Akcjum z wojskami Kleopatry i Marka Antoniusza. Co ciekawe w środku miała się znajdować statua Oktawiana Augusta, a gmach miał być nazwany jego imieniem. Cesarz się jednak nie zgodził. W środku stanęła rzeźba Juliusza Cezara.
Pierwszy budynek spłonął w 80 roku, a na jego miejscu powstał kolejny. Jednakże i on zniknął z powierzchni ziemi, a to za sprawą pioruna, który spowodował pożar. Panteon to tak naprawdę dopiero trzecia budowla, która ulokowana jest na Polu Marsowym. Jego powstanie rozpoczęło się za rządów cesarza Trajana, jednakże do jej ukończenia doprowadził Hadrian, czyli już jego następca. Miało to miejsce w 125 roku.
Jak wygląda Panteon
Panteon składa się z rotundy oraz przedsionka. Dawniej miejsce to posiadało liczne zewnętrzne zdobienia, które niestety nie zachowały się do dnia dzisiejszego. W czasach starożytnych przedsionek był pokryty marmurem zarówno od wewnątrz, jak i z zewnątrz. Rotunda natomiast była ozdobiona stiukami, które przypominały marmur. Podobny materiał był wykorzystywany do ozdabiania term rzymskich. Kopuła rotundy z zewnątrz była pokryta płytkami z brązu, które zostały pozłacane.
Przedsionek Panteonu ma 20 metrów głębokości oraz aż 34 metry szerokości. Prowadzi do głównej części świątyni. Na frontonie zaś można zobaczyć napis: “ M. AGRIPPA. L. F. COS. TERTIVM. FECIT”. Oznacza to dosłownie: "Marek Agrypa, syn Lucjusza, trzykrotny konsul, wzniósł ten budynek".
Rotunda Panteonu to okrągły budynek z dachem w formie kopuły. Jej ściany mają aż sześć metrów grubości. Aby wejść do środka trzeba przejść przez ogromne drzwi z brązu. Wysokość drzwi to aż 7 i pół metra. Prawdopodobnie jednak nie istniały one od samego początku Panteonu.
To, co sprawia, że rotunda świątyni jest magiczna to otwór o średnicy 9 metrów zwany oculusem. Można go dostrzec na samym szczycie budynku. Tylko tą drogą światło dostaje się do środka. I nie tylko światło, bo również opady, takie jak chociażby deszcz, czy śnieg. Dzięki niewielkim otworom w podłodze nie trzeba martwić się o kałuże, bowiem odprowadzają one wodę. Warto zobaczyć jak krople wpadają do wnętrza świątyni, a także przybyć tutaj w samo południe, gdy linia słońca, którego promienie dostają się do środka rotundy, wyrównuje się z linią mosiężnych drzwi.
Posadzka, którą można zobaczyć w rotundzie powstała z białego marmuru pochodzącego z Azji Mniejszej oraz marmuru czerwonego sprowadzonego z Egiptu. Pochodzi ona z czasów starożytnych. Zwiedzając tę część Panteonu koniecznie trzeba więc spojrzeć pod nogi.
Rotunda otoczona jest kaplicami, które są na przemian półkoliste i kwadratowe. Dodatkowo można dostrzec wokół niej osiem nisz. Pomiędzy nimi zaś znajdują się kolumny ułożone w korynckim porządku. Budowla ta stanowi doskonały wzór wspaniałego rzymskiego artyzmu. Na sklepieniu można zobaczyć niezwykłe wzory geometryczne, a estetyka całości potrafi zachwycić.
Kopuła wspiera się na półkolistych wnękach, które dawniej służyły jako kaplice grobowe. Koniecznie trzeba je zobaczyć, a zwłaszcza pierwszą kaplicę, w której znajdują się szczątki mistrza renesansu, czyli Perin del Vaga. Obok niego zaś znajduje się grobowiec włoskiego malarza i architekta Baldassare Peruzzi. W kolejnych kaplicach zaś ulokowane są szczątki takich postaci jak chociażby król Włoch, czyli Wiktor Emmanuel II, czy królowa Małgorzata oraz król Hubert.
Panteon to miejsce zapierające dech w piersiach - zwłaszcza dla miłośników sztuki. Można tutaj bowiem zobaczyć cały ogrom rzeźb i obrazów stworzonych przez prawdziwych mistrzów swojego fachu.
Panteon - co warto wiedzieć
Planując zwiedzanie Panteonu warto zapoznać się z informacjami praktycznymi, tak by móc odpowiednio zaplanować wizytę.
Świątynia ta otwarta jest dla odwiedzających od poniedziałku aż do soboty w godzinach od 8:30 do 19:30, a w niedzielę od 9:00 do 18:00. Najlepiej zaplanować zobaczenie Panteonu na rano, można bowiem wtedy uniknąć tłumów. Idealną porą jest przedpołudnie, a właściwie godziny od 11:00 do 13:00, bowiem wtedy można zachwycać się grą świateł w rotundzie. Świetnym pomysłem jest także zwiedzanie świątyni w trakcie opadów atmosferycznych. To naprawdę cudowne doznanie, gdy można obserwować jak do wnętrza Panteonu poprzez słynny oculus wpada śnieg lub deszcz.
Warto wspomnieć, że Panteon jest obecnie wykorzystywany jako kościół katolicki. Dlatego też odbywają się tutaj msze święte. Co ciekawe także w tym czasie można zobaczyć budynek, a dodatkowymi atrakcjami są wtedy efekty dźwiękowe i wizualne.
Bilet wstępu do Panteonu wynosi 5 euro. Na zwiedzanie zaś warto zarezerwować sobie co najmniej pół godziny, choć oczywiście można to robić dłużej. Istnieje opcja samodzielnego oglądania świątyni, jak i zobaczenia jej z przewodnikiem. Drugi wariant jest nieco dłuższy czasowo. Zwiedzanie Panteonu z przewodnikiem bowiem zajmuje od dwóch do około 3 godzin.
Ciekawostki słynnym rzymskim Panteonie
Co ciekawe Panteon stanowi największą kopułową budowlę w starożytności. Do dnia dzisiejszego rotunda jest największką kopułą zbudowaną z betonu, jaka kiedykowiek powstała.
Regularnie okradano świątynię z jej przepięknych detali i ozdób, które pochodziły z czasów antycznych. Z części brązowych elementów ozdobnych stworzono także armaty,
W XV wieku - by nadać świątyni nieco bardziej nowoczesny wygląd - dobudowano do Panteonu dwie wieżyczki. Jednakże okazało się, że stały się one najbrzydszym elementem budynku, który nazywano “oślimi uszami”. Na szczęście udało się ich pozbyć, ale dopiero w 1883 roku po wielu staraniach i petycjach ze strony mieszkańców Rzymu.
Atrakcje znajdujące się nieopodal Panteonu
Decydując się na zwiedzanie Panteonu warto wiedzieć jakie jeszcze atrakcje można zobaczyć będąc w tej części miasta. A jest tu naprawdę, co zwiedzać i co robić. Na turystów czekają słynne place, kościoły, czy kultowe zabytki.
Jednym z miejsc, których nie sposób pominąć będąc w tym zakątku świata jest rzymskie Koloseum. Znajduje się ono na placu Piazza del Colosseo, a od Panteonu dzielą go 4 kilometry, czyli około 20 minut spacerem. Bilet wstępu wynosi 50 euro, a zwiedzać można je od 9 rano do 18:00. Koloseum odwiedza rocznie około sześć milionów ludzi i stanowi ono największy tego typu budynek na całym świecie. To także główny symbol Rzymu. Dawniej odbywały się tutaj walki gladiatorów, egzekucje, rekonstrukcje bitew, czy wystawy dzikich zwierząt.
Kolejnym wspaniałym miejscem nieopodal Panteonu jest słynne Forum Romanum. Znajduje się ono na ulicy Via della Salara Vecchia. Od Panteonu dzielą go około 2 kilometry. Najlepszym czasem na zobaczenie Forum Romanum jest poranek. Warto sobie zarezerwować około 4 do 5 godzin na spokojne zwiedzanie. Koszt wycieczki w to miejsce zaczyna się od 26 euro. Forum Romanum było dawniej centrum ważnych wydarzeń. To tutaj odbywały się także zgromadzenia polityczne i miały miejsce przeróżne festiwale, czy inne uroczystości.
Warto też zatrzymać się choć na chwilę na pięknym placu Piazza Navona. Od Panteonu dzieli go zaledwie 850 metrów. To niezwykły barokowy plac z fontannami (takimi jak Fontanna Czterech Rzek, Fontanna Moro, czy Fontanna Neptuna), mnóstwem restauracji i kawiarni, a także kościołem św. Agnieszki oraz Museo di Roma.
Tuż obok Panteonu (około 400 metrów dalej) czeka także piękny gotycki kościół Santa Maria Sopra Minerva. Wstęp do świątyni jest bezpłatny. Można tutaj zobaczyć takie dzieła sztuki, jak chociażby posąg Chrystusa Zmartwychwstałego, którego autorem był sam Michał Anioł. Początki kościoła sięgają XIII wieku, kiedy to stanowił on kościół dominikański. Później jednak stał się on świątynią należącą do jezuitów. To, co może oczarować w tym miejscu to gotycka nawa o żebrowych sklepieniach oraz barokowy chór z misterną dekoracją i wspaniałą kopułą.
Wśród atrakcji niedaleko Panteonu warto też wymienić niezwykłą galerię Borghese. Można tutaj przyjść i zachwycać się dziełami sztuki od 9 rano aż do 22:00, najlepszym czasem na odwiedzenie tego miejsca jest jednak przedpołudnie. Warto sobie na to zarezerwować około dwóch godzin. We wnętrzu galerii czekają artefakty takich artystów jak Rafael, Rubens, Tycjan, czy Correggio. Można tu zobaczyć rzeźbę, która przedstawia Apolla goniącego Dafnę oraz Miłość świętą i profanum Tycjana. Koszt biletu wstępu to 24 euro, a będąc w muzeum warto zwiedzić znajdujący się tutaj również przepiękny ogród.
Podsumowanie
- Panteon w Rzymie to jedna z najlepiej zachowanych budowli starożytności, przyciągająca rocznie około 8 milionów turystów i poświęcona wszystkim bogom rzymskim, jak sugeruje jego nazwa wywodząca się z greki.
- Świątynia miała pierwotnie upamiętniać zwycięstwo pod Akcjum, a jej pierwszą wersję wzniósł Marek Agrypa w latach 27–25 p.n.e.; obecny gmach to trzecia konstrukcja, której budowę ukończył cesarz Hadrian w 125 roku.
- Obiekt składa się z przedsionka i rotundy, a jego najbardziej charakterystycznym elementem jest kopuła z oculusem, czyli centralnym otworem o średnicy 9 metrów, przez który wpada światło i opady atmosferyczne.
- Rotunda posiada imponujące detale architektoniczne, takie jak brązowe drzwi o wysokości 7,5 metra, kolorowa posadzka z marmurów z Egiptu i Azji Mniejszej, a także kaplice, w których spoczywają m.in. Wiktor Emmanuel II i artyści renesansu.
- Panteon udostępniony jest zwiedzającym codziennie, a najlepszą porą wizyty są godziny od 11:00 do 13:00, gdy światło słoneczne tworzy efektowne iluminacje; obecnie pełni funkcję katolickiego kościoła, w którym odbywają się msze.
- Budowla wyróżnia się największą kopułą z betonu w dziejach starożytności, a na przestrzeni wieków była wielokrotnie okradana i modyfikowana – m.in. w XV wieku dodano do niej kontrowersyjne wieżyczki, usunięte dopiero w 1883 roku.
- W pobliżu Panteonu znajduje się wiele atrakcji, takich jak Koloseum, Forum Romanum, Piazza Navona, kościół Santa Maria Sopra Minerva oraz Galeria Borghese, gdzie podziwiać można dzieła największych mistrzów sztuki europejskiej.
Czy podobał Ci się ten artykuł?
Możesz ten artykuł udostępnić znajomym.
